“คำถามที่ดีจะพาคนถูกถามไปสู่พื้นที่ใหม่เพื่อกลับมาตั้งคำถามในเรื่องเดิม”
นี่คือครั้งแรก ‘ไก่’ ณฐพล บุญประกอบ ผู้กำกับภาพยนตร์สารคดี Come and See (เอหิปัสสิโก) ถูกถามว่าคำถามที่ดีคืออะไร
คำถามที่ดี คือ คำถามที่ทำให้เราคิดแล้วเปิดเรดาร์หาคำตอบในสิ่งที่นึกไม่ถึงมาก่อน เพราะนักสื่อสารผ่านงานสารคดีคนนี้เชื่อว่า สิ่งที่เชื่อมโยงและมีความหมายกับตัวเราจะถูกตอบด้วยคำถามไม่ใช่คำตอบ
แต่หลายๆ ครั้ง เรามีคำถามแต่ไม่กล้าเปล่งเสียงออกไป เพราะกลัวดูไม่ดี กลัวถูกมองว่าไม่ฉลาด กลัวที่ถูกจับผิด
ทั้งๆ ที่ “การเรียนรู้เกิดจากการตั้งคำถาม” ไก่ ณฐพลบอกแบบนั้น
Come and See ก็เริ่มจากการตั้งคำถาม “การอ่านไปเรื่อยๆ ทำให้เราเริ่มตั้งคำถามกับสังคมที่โตมาว่ามีองค์ประกอบอย่างไร”
และทุกคนมีสิทธิ์ตั้งคำถามไม่ว่าจะเป็นมิติเล็กหรือใหญ่และไม่ควรมีเครื่องมือใดมาปิดกั้นการตั้งคำถาม
ขณะเดียวกัน “สารคดี” เครื่องมือสื่อสารที่ณฐพลถนัดที่สุดก็มีหน้าที่จุดประกายให้คนตั้งคำถามกับสิ่งรอบตัวมากขึ้น
เพราะไก่เองก็เริ่มหันมาจับงานสารคดีเพราะเชื่อว่า ถ้าสารคดีที่กำกับโดยณฐพล บุญประกอบนิยามความหมายสารคดีกว้างขึ้น คนจะกล้าตั้งคำถามกับ ‘ความศักดิ์สิทธิ์’ของสารคดี สื่อ และองคาพยพอื่นๆ ในสังคม
“เหมือนเราให้หลอดแล้วจะไปดูดน้ำอะไรก็เรื่องของมึง มันคือการถอดรื้อความศักดิ์สิทธิ์ของ media และความเชื่อของคน ไม่ว่าจะเป็นมิติเล็กหรือใหญ่ในชีวิต เช่น ความเชื่อเรื่องกินกีวี่แล้วไม่อ้วนหรืออ้วนก็ไม่รู้นะหรือตายแล้วไปไหน แล้วมันกลับมา redefine วิถีชีวิตเรายังไง แต่อันนั้นเป็นเรื่องใหญ่โตมาก”
“สำหรับผมคนอาจจะแค่มี media literacy มากขึ้น เพราะสิ่งที่เราดู สิ่งที่เขาพูด สิ่งที่ใครพูดเราจำเป็นต้องตั้งคำถาม แค่นี้ก็มากเกินพอแล้ว ตั้งคำถามและจะเชื่อหรือไม่เชื่อก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง”
